De valkuilen waardoor je stress tot een burn out laat komen

Iedereen heeft weleens stress. Ook de meest ontspannen persoon die je kent. Stress is normaal en een onomstotelijk onderdeel van het leven. Toch is stress niet altijd goed. Te veel stress geeft nare klachten. Een lange periode van stress kan een burn out als gevolg hebben. Omdat niemand wil dat zijn stress stilaan overgaat in een burn out, zet ik de vier valkuilen voor je op een rij. 

1.  Je hebt geen tijd om te ontspannen

Het is druk op je werk, de laatste tijd moet je hierdoor vaak overwerken. Door dit vele overwerken heb je de afgelopen weken niet kunnen sporten, geen tijd. Wanneer je eindelijk thuis bent, plof je neer op de bank met een makkelijke maaltijd. Hup, de tv aan en de blik op eindeloos. Tijd om echt iets voor jezelf te doen, die heb je niet. Je bent moe, dus meer dan op de bank hangen wil je ook helemaal niet doen. Ontspannen genoeg, toch?

Fout. Hoewel het staren naar een beeldscherm geen enorme inspanning lijkt, is het allesbehalve ontspannend. Je hersenen blijven namelijk zeer actief bezig met het verwerken van informatie en prikkels. Echt ontspannen doe je dus niet door televisie te kijken. Maar ergens anders, daar heb je geen tijd voor. Daar maak je geen tijd voor. Dus blijf je doorwerken en overwerken. Zonder dat je de tijd neemt om tussendoor je energielevel weer op pijl te brengen.

Dat dit na verloop van tijd voor een burn out kan zorgen, dat hoef ik aan jou niet uit te leggen toch? Geen tijd nemen voor ontspanning is een van de grootste valkuilen die een burn out als gevolg kunnen hebben. 

Gelukkig is deze valkuil relatief gemakkelijk om te omzeilen. Plan altijd tijd in om te kunnen ontspannen. Punt. Ga op onderzoek uit om methoden te ontdekken die goed voor jou werken. Je kan ontspannen door te sporten, te lezen (of te luisteren), de planten water te geven of met een creatieve hobby of een goed gesprek. Plan tijd om te ontspannen in vóór je andere taken inplant. Zo weet je zeker dat je tijd hebt om weer op te laden. 

2. Je bent niet eerlijk tegenover je omgeving

Stel. Een collega vraagt je om te helpen met het organiseren van een evenement. Je weet dat je hier eigenlijk geen tijd voor hebt, maar je zou wel in een zeer goed daglicht komen te staan bij je baas. Dit project zou zomaar een mooi opstapje kunnen zijn voor die promotie die je zo graag wil. Ja zeggen zou betekenen dat je de komende maand geen tijd meer hebt om na werk te gaan sporten, deze tijd heb je namelijk nodig voor het organiseren van dit evenement. “Ja, natuurlijk. Geen enkel probleem, ik help je graag!”. Voor je er erg in hebt hoor je deze woorden je mond verlaten. Je voelt je stresslevel ter plekke stijgen. 

Het is begrijpelijk dat je deze kans graag met beide handen aanpakt, een promotie is niet niks. Je had deze kans ook kunnen aanpakken zónder te liegen tegen je collega. Natuurlijk wil je niet te moeilijk doen, je wil deze collega te vriend houden. Toch was het niet vreemd geweest om het volgende antwoord te geven: “Ja, ik help je graag. Zou jij dan een andere taak van mij kunnen overnemen?”. Klinkt goed, toch?

Door eerlijk te zijn over wat je kan en wat je niet kan, vermijd je een enorme valkuil én houd je zelf de regie. Hierdoor stel je voor nu én voor in de toekomst de verwachtingen van collega’s bij. Wanneer anderen weten wat ze van jou kunnen verwachten, verminder jij de kans op onverwachte extra klusjes. Wees niet bang om nee te zeggen op verzoeken. Oefen hier ook mee! Wanneer je de kunst van het nee zeggen (dus ja-zeggen tegen jezelf!) onder de knie hebt, zal je merken dat jouw leven veel meer in balans is en blijft. 

3. Je bent stress als de norm gaan beschouwen

Iedereen heeft het druk. Moeders brengen hun kroost naar school, terwijl ze al met hun collega’s appen over de komende werkdag. ’s Avonds op de bank bel je nog even met die ene belangrijke klant, omdat je daar overdag niet aan toe was gekomen. Tussendoor scroll je door Instagram en Facebook, waar je leest over alle dingen die jij niet hebt gedaan maar misschien wel had kunnen of moeten doen. Tijd om stil te staan, die heb je niet. En dat is normaal, toch? Toch?! 

Nou, nee. Het is geen geheim dat de bovenstaande situatie voor heel veel Nederlanders de realiteit van de dag is. Maar dat maakt niet dat dit goed is, laat staan normaal. Het is niet zonder reden dat burn outs vaker voorkomen dan ooit. Dit heeft alles te maken met de lifestyle die wij als normaal zijn gaan zien. Dit is dan ook een gigantische valkuil. Door je huidige situatie als normaal te zien, ontneem je jezelf de noodzaak om kritisch naar de realiteit te kijken. Je geeft jezelf geen reden om opties te onderzoeken om je leven fijner en minder stressvol te maken, omdat je het onnodig acht. 

4. Je ziet stress als een tijdelijk probleem

“Nu heb ik het heel erg druk, maar over een paar maanden is dat helemaal anders!” Heb jij jezelf weleens betrapt op een zin als deze? Een zin waarin je ontkent dat stress een structureel probleem is in jouw leven? Iedereen ervaart stress, stress is een natuurlijk verschijnsel. Een leven zonder stress bestaat niet. Sterker nog, een leven zonder stress zou eigenlijk ook gewoon dodelijk saai zijn. Het is dus onzin om te zeggen dat je nu een stressvolle periode hebt, een bepaalde mate van stress heb je altijd. 

De kunst is om enerzijds minder gestrest te raken en anderzijds om beter met deze stress om te gaan. Er zijn verschillende manieren om stress te verminderen. Je werkdruk zou hier bijvoorbeeld een grote rol in kunnen spelen. Maar ook alle dingen die jij buiten je werk doet wegen mee. Of denk eens aan alle verwachtingen die je van jezelf hebt of die anderen van je hebben. Wanneer jij een goede balans hebt gevonden in je leven, is een hogere werkdruk geen probleem. Echter, wanneer jouw leven totaal níét in balans is, kan zelfs een gemiddelde werkdruk voor ontzettend veel stress zorgen.

Stress is dus veel, maar zeker niet tijdelijk. Zoals je eerder al kon lezen is stress een natuurlijk verschijnsel. In de natuur was stress een heel erg handig mechanisme, wat het verschil tussen leven en dood kon betekenen. In deze moderne wereld is de functie van stress veranderd. Toch is stress ook nu nog een handig natuurlijk fenomeen. Het is en blijft namelijk een signaal wat jouw lichaam afgeeft. Een signaal wat jij kan gebruiken in je voordeel. Een signaal wat je dus zeker niet moet negeren, of als een tijdelijk ongemak zou moeten zien.